Gider pusulası ile gider gösterme, vergi mükellefi olmayan kişilerden alınan mal veya hizmetlerin yasal olarak belgelendirilmesini sağlayan önemli bir araçtır. Özellikle işletmeler ve serbest meslek sahipleri için hem giderlerini kaydetme hem de vergi avantajlarından yararlanma imkanı sunar. Peki, gider pusulası tam olarak nedir, nasıl kullanılır ve hangi avantajları sağlar?
Gider Pusulası Nedir ve Nasıl Düzenlenir?
Gider pusulası, Vergi Usul Kanunu’na göre, ticari veya serbest meslek kazancı elde edenlerin, vergiden muaf esnaftan veya nihai tüketiciden yaptıkları mal ve hizmet alımları için düzenledikleri bir belgedir. Temelde, fatura yerine geçen bir makbuz niteliğindedir.
Nasıl Düzenlenir?
- Noter tasdikli olarak veya anlaşmalı matbaalara bastırılarak kullanılır.
- En az iki nüsha halinde düzenlenir; bir nüshası mal/hizmet satana (imzası alınarak), diğeri ise düzenleyende kalır.
- Üzerinde; düzenleyenin adı/unvanı, vergi dairesi, vergi numarası, adresi, belgenin tarihi, seri/sıra numarası, alınan mal/hizmetin cinsi, miktarı, bedeli, stopaj oranı ve kesilen stopaj tutarı gibi bilgiler mutlaka bulunmalıdır.
Hangi İşler İçin Gider Pusulası Düzenlenebilir?
Gider pusulası, belirli nitelikteki işlemler için düzenlenebilir. En yaygın kullanıldığı alanlar şunlardır:
- Vergiden Muaf Esnaftan Alımlar: Evde el sanatları yapanlar, gezici satıcılar veya benzeri muafiyet kapsamındaki kişilerden alınan mal ve hizmetler (örneğin, ev yapımı ürünler, el işleri).
- Arızi Kazançlar: Devamlılık arz etmeyen, tek seferlik işlerden elde edilen gelirler için (örneğin, bir uzmanın tek sefere mahsus danışmanlık hizmeti).
- Serbest Meslek Faaliyetleri: Vergi mükellefi olmayan birinden alınan serbest meslek hizmetleri.
- İşyeri Kiralamaları: Vergi mükellefi olmayan kişilerden kiralanan gayrimenkuller için (kira stopajıyla birlikte).
- KDV Mükellefiyeti Olmayanlardan Alımlar: KDV mükellefiyeti bulunmayan kişilerden yapılan mal veya hizmet alımları.
Gider Pusulası ile Vergi Muafiyetleri ve Hesaplaması
Gider pusulası ile yapılan alımlarda, belirli oranlarda gelir vergisi stopajı (vergi kesintisi) uygulanır. Bu stopaj, Gelir Vergisi Kanunu’na göre belirlenir ve ödeme yapılırken kesilerek vergi dairesine beyan edilir.
Başlıca Stopaj Oranları (Güncel oranlar için Maliye Bakanlığı tebliğlerini kontrol ediniz):
- Esnaf Muaflığından Yararlananlara Ödemeler:
- Hizmet alımları için genellikle %10.
- Mal alımları için genellikle %2.
- Diğer Serbest Meslek Faaliyetlerinden Alınan Hizmetler: Sanatçı, yazar, besteci gibi meslek sahiplerinden alınan eser ve hizmetler için %20.
- Kira Ödemeleri: Genellikle %20.
Vergi Hesaplaması Örneği:
Vergiden muaf bir esnaftan 1.000 TL’lik bir hizmet aldınız ve %10 stopaj oranı uygulanıyor:
- Hizmet Bedeli: 1.000 TL
- Stopaj Oranı: %10
- Kesilecek Stopaj Tutarı: 1.000 TL x %10 = 100 TL
- Ödenecek Net Tutar: 1.000 TL – 100 TL = 900 TL
Bu durumda, 900 TL’yi hizmeti sağlayan kişiye ödersiniz. Kalan 100 TL’yi ise ilgili vergi dairesine beyan edip yatırırsınız. Gider olarak göstereceğiniz tutar ise 1.000 TL olacaktır.
Kimler Gider Pusulası Kullanabilir?
Gider pusulası düzenleme yetkisi ve zorunluluğu, genellikle aşağıdaki mükellef gruplarına aittir:
- Gelir Vergisi Mükellefleri: Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı elde eden gerçek kişiler.
- Kurumlar Vergisi Mükellefleri: Şirketler, kooperatifler, dernekler gibi tüzel kişiler.
Gider Pusulası Kullanmanın Avantajları
- Vergi İndirimi: Ödenen tutarların yasal gider olarak kaydedilmesi ve dolayısıyla vergi matrahından düşülmesini sağlar.
- Yasal Güvence: Kayıt dışı işlemlerin önüne geçerek yasal düzenlemelere uyumu garanti eder.
- Muhasebe Şeffaflığı: İşlemlerin kayıt altına alınmasıyla işletme muhasebesinde şeffaflığı artırır.
Sıkça Sorulan Sorular
- Gider pusulası defterden kesilir mi? Evet, gider pusulası noter tasdikli defterler veya anlaşmalı matbaalardan alınan formlar üzerinden düzenlenir.
- Gider pusulası KDV’ye tabi midir? Gider pusulası üzerinden yapılan ödemelerde genellikle KDV hesaplanmaz, ancak gelir vergisi stopajı uygulanır. KDV durumu, işlemin niteliğine ve tarafların KDV mükellefiyetine göre değişebilir.
- Gider pusulasını kimler kesebilir? Ticari veya serbest meslek faaliyeti yürüten gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, vergi mükellefi olmayan kişilerden aldıkları mal ve hizmetler için gider pusulası kesebilirler.
Vergi mevzuatı sürekli güncellendiğinden, en güncel ve doğru bilgiler için her zaman bir mali müşavirle iletişime geçmeniz önemlidir. Gider pusulası ile ilgili başka sorularınız varsa, lütfen çekinmeyin!
📌 vergimerkezi.com.tr – Vergi Merkezi | Mali Müşavirlik Hizmetleri Ltd. Şti.
📌 umutakpinar.com – Umut AKPINAR | Mali Müşavirlik Hizmetleri
📞 Bizi Arayın: 0212 230 03 04
Bu yazı Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Umut AKPINAR/CPA ve Finans Yöneticisi & Stratejik Dönüşüm Uzmanı Zafer PINARCIK‘ın 35 yılı aşan tecrübe ve uzmanlığı ile hazırlanmıştır.
İlgili Linkler:
| Anonim Şirket Kurma Maliyeti: Kalem Kalem Gider Analizi | Vergi Merkezi |
| Limited Şirket Kurma Maliyeti: Güncel Fiyatlar & Detaylı Rehber |
| Şahıs Şirketi Kurma Maliyeti & Tüm Süreç (Kapsamlı Rehber) |
Bir yanıt yazın