Vakıf iktisadi işletmeleri, vakıfların toplumsal fayda odaklı misyonlarını finansal olarak desteklerken, ticari faaliyetlerinin doğası gereği belirli vergisel risklerle karşı karşıya kalabilir. Özellikle “örtülü kazanç”, “transfer fiyatlandırması” ve “örtülü sermaye” gibi kavramlar, vakıf ile iktisadi işletme arasındaki finansal etkileşimlerde dikkatle yönetilmesi gereken risk alanlarını oluşturur. Ticari hayatta yer alan işletme sahipleri, yöneticiler ve mali profesyoneller için bu riskleri anlamak, olası vergi incelemelerinde ve cezai yaptırımlarda sorun yaşamamak adına büyük önem taşır. Vergi Merkezi | Mali Müşavirlik olarak, bu yazımızda vakıf iktisadi işletmelerinde ortaya çıkabilecek bu vergisel riskleri detaylıca açıklayacak, risklerin yönetimi ve çözüm yolları hakkında güncel bilgiler sunacağız.

Vakıf ve İşletmesi Arasında Örtülü Kazanç Aktarımı

Örtülü kazanç aktarımı, kurumlar vergisi mevzuatında önemli bir konudur ve ilişkili kişiler arasında, emsallere uygun olmayan fiyat veya koşullarla yapılan işlemler sonucu bir tarafın diğerine dolaylı yoldan kazanç aktarmasını ifade eder. Vakıf ile iktisadi işletmesi arasında yapılan her türlü işlemde (mal veya hizmet alım satımı, kira, borç verme vb.) emsallere uygunluk ilkesine uyulması zorunludur.

Eğer vakıf, iktisadi işletmesinden piyasa koşullarının altında bir bedelle hizmet veya mal alır, ya da iktisadi işletmesine piyasa koşullarının üzerinde bir bedelle mal veya hizmet satarsa, bu durum örtülü kazanç aktarımı olarak değerlendirilebilir. Örneğin, vakfın iktisadi işletmeye düşük bedelle bir gayrimenkul kiralayarak karın bir kısmının vakfa aktarılmasını sağlaması, örtülü kazanç aktarımına örnek teşkil edebilir. Böyle bir durumda, Vergi Usul Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca, aktarılan bu kazançlar vergisel açıdan düzeltilir ve vergi cezaları uygulanabilir. Bu nedenle, vakıf ile iktisadi işletmesi arasındaki tüm ticari ve finansal ilişkilerde şeffaflık ve piyasa koşullarına uygunluk esastır.

Transfer Fiyatlandırması Belgeleri ve Önemi

Transfer fiyatlandırması, özellikle grup şirketleri veya ilişkili kişiler arasında yapılan mal ve hizmet alım satım fiyatlarının belirlenmesiyle ilgilidir. Vakıf ve iktisadi işletmesi de vergi mevzuatı açısından “ilişkili kişiler” kapsamında değerlendirilebilir. Bu ilişkide, ticari işlemlerin emsallere uygunluk ilkesine göre yapıldığını kanıtlamak amacıyla transfer fiyatlandırması belgelerinin hazırlanması ve saklanması büyük önem taşır.

Transfer fiyatlandırması belgeleri arasında yıllık transfer fiyatlandırması raporu, emsallere uygunluk analizi, sözleşmeler ve işlemlerin detaylı kayıtları bulunur. Bu belgeler, vergi idaresi tarafından yapılacak olası bir incelemede, işlemlerin piyasa koşullarına uygunluğunu ispatlamak için kullanılır. Belgelerin eksiksiz ve doğru hazırlanması, vakıf iktisadi işletmesinin vergisel risklerini minimize etmesine yardımcı olur. Özellikle faizli borçlandırma ve hizmet alım/satım gibi sık rastlanan işlemler için bu belgelendirme hayati önem taşır.

Örtülü Sermaye Uygulamaları ve Ceza Süreçleri

Örtülü sermaye, bir kurumun ortaklarından veya ilişkili kişilerden sağladığı borçların, hesap dönemi içindeki öz sermayesinin belirli bir oranını (Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre genellikle üç katını) aşan kısmının, vergisel açıdan sermaye olarak kabul edilmesi durumudur. Vakıf iktisadi işletmesinin, bağlı olduğu vakıftan (ilişkili kişi olarak kabul edilebilir) aldığı borçların bu oranı aşması halinde, örtülü sermaye riski ortaya çıkar.

Örtülü sermaye tespiti durumunda:

• Faiz Giderinin Reddi: Örtülü sermaye üzerinden ödenen faizler, kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) olarak dikkate alınır. Bu durum, iktisadi işletmenin vergi matrahını artırır.
• Kar Dağıtımı Sayılması: KKEG olarak kabul edilen faizler, aynı zamanda kar dağıtımı sayılır ve bu durumda stopaj (vergi kesintisi) yükümlülüğü doğurur.
• Vergi Ziyaı Cezası: Örtülü sermaye nedeniyle vergi matrahında ortaya çıkan artışlar için vergi ziyaı cezası uygulanabilir.

Bu tür durumlar, ciddi mali yükümlülüklere ve hukuki süreçlere yol açabilir. Bu nedenle, vakıf ile iktisadi işletme arasındaki finansal ilişkilerin dikkatle planlanması, borç oranlarının ve koşullarının yasal sınırlara uygun belirlenmesi gerekmektedir. Vergi Merkezi | Mali Müşavirlik olarak, bu tür karmaşık vergisel riskleri tespit etmek, önlemek ve yönetmek için uzman kadromuzla uçtan uca danışmanlık ve uygulama desteği sunmaktayız. Amacımız, ticari hayata dair tüm yasal süreçleri, mevzuatları ve uygulama yöntemlerini en güncel ve doğru biçimde sizlere sunarak, mali risklerinizi en aza indirmektir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Örtülü kazanç aktarımını önlemek için ne yapmalı?

Örtülü kazanç aktarımını önlemek için, vakıf ile iktisadi işletme arasındaki tüm mal ve hizmet alım satımları, kira ve borç verme gibi işlemlerin piyasa koşullarına uygun, şeffaf ve belgelendirilmiş olması gerekmektedir.

Transfer fiyatlandırması belgeleri neden önemlidir?

Transfer fiyatlandırması belgeleri, vergi idaresi tarafından yapılacak incelemelerde, ilişkili kişiler arasındaki işlemlerin emsallere uygunluk ilkesine göre yapıldığını kanıtlamak ve olası vergi cezalarından kaçınmak için hayati öneme sahiptir.

Örtülü sermaye riski nasıl yönetilebilir?

Örtülü sermaye riskini yönetmek için, vakıftan alınan borçların öz sermayenin belirlenen katını aşmamasına dikkat edilmeli, borçlanma oranları ve koşulları yasal mevzuata uygun olarak belirlenmelidir.

---

Ticari hayata dair tüm yasal süreçleri, mevzuatları ve uygulama yöntemlerini en güncel ve doğru biçimde Vergi Merkezi | Mali Müşavirlik’ten öğrenebilir; uzman kadromuzla uçtan uca danışmanlık ve uygulama desteği alabilirsiniz.

Online Şirket Kuruluşu, Online Destek ve Randevu İçin: İstanbul (Beyoğlu, Kağıthane, Başakşehir), Ankara, İzmir, Bursa ve Çorlu’daki temsilciliklerimizle ve Türkiye genelinde sizlere hizmet veriyoruz.

📌 vergimerkezi.com.tr – Vergi Merkezi | Mali Müşavirlik Hizmetleri Ltd. Şti.
📌 umutakpinar.com – Umut AKPINAR | Mali Müşavirlik Hizmetleri
📞 Bizi Arayın: 0212 230 03 04