Türkiye, coğrafi konumu sayesinde uluslararası ticaret ve lojistik faaliyetlerinin kalbinde yer alır. Avrupa, Ortadoğu ve Karadeniz ülkeleri arasındaki köprü vazifemiz, ülkemizi bir taşımacılık üssü konumuna getiriyor. Bu yoğun faaliyet, Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu’nda özel bir yer tutan “Uluslararası Taşımacılıkta KDV İstisnası”nı sektör için hayati bir düzenleme haline getiriyor. KDV Kanunu’nun yürürlüğe girdiği günden bu yana temel yapısını koruyan bu istisna, 2025 yılı itibarıyla da sektör profesyonellerinin gündemindeki en önemli konulardan biridir.
Uluslararası Taşımacılık İstisnası: Yasal Temeller ve Kapsamı
KDV Kanunu’nun 14. maddesi, “Transit Taşımacılık” başlığı altında, uluslararası taşımacılık işlerini vergiden istisna tutar. Bu istisna, ilgili ülkeler arasında karşılıklı olma şartını taşır ve Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenen taşıma işlerini kapsar. Cumhurbaşkanlığı, Kanun’dan aldığı yetkiye dayanarak deniz, hava, kara ve demiryolu ile yapılan yük ve yolcu taşıma işlerini vergiden istisna etmiştir.
Peki, Tam Olarak Hangi Taşımacılık Faaliyetleri Kapsama Giriyor?
9 Ocak 1985 tarihli 11 Seri No’lu KDV Tebliği, uluslararası taşımacılık istisnasının kapsamını net bir şekilde tanımlar. 2025 yılı için de geçerli olan bu tebliğe göre, uluslararası taşımacılıkta KDV istisnası şu üç ana durumda uygulanır:
- Yabancıdan Yabancıya Taşıma (Transit Taşımacılık): Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye’den geçerek başka bir yabancı ülkede sona eren taşıma işleri. Bu tür taşımacılık, Türkiye’nin transit koridor olma özelliğini vurgular.
- Örnek: Bir Alman firmasının, Türkiye üzerinden Irak’a göndereceği ürünlerin taşınması.
- Yabancıdan Türkiye’ye Taşıma (İthalat Taşımacılığı): Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye’de sona eren taşıma işleri. Malların Türkiye gümrük bölgesine girişine kadar olan taşıma safhasını kapsar.
- Örnek: ABD’den deniz yoluyla getirilen bir makinenin İstanbul Limanı’nda boşaltılmasına kadar olan taşıma hizmeti.
- Türkiye’den Yabancıya Taşıma (İhracat Taşımacılığı): Türkiye’de başlayıp yabancı bir ülkede sona eren taşıma işleri. Türkiye’den çıkan malların ülke dışına kadar olan taşıma sürecini içerir.
- Örnek: Bursa’da üretilen otomotiv parçalarının karayoluyla Polonya’ya gönderilmesi.
Önemli Bir Detay: Organizatör Firmaların Durumu
11 Seri No’lu Tebliğ, lojistik sektöründe sıkça görülen bir durumu da açıklığa kavuşturur: taşıma işini kısmen veya tamamen başka firmalara taşere eden (organizatör) firmaların faaliyetleri de KDV’den istisnadır. Yani, taşıma işini müşteriye karşı üstlenen organizatör firma ve fiili nakliyeyi gerçekleştiren ikinci derece yüklenici firma (taşeron) da bu istisnadan faydalanır. Ancak, dikkat edilmesi gereken husus; ikinci derece yüklenicinin taşıma faaliyetinin Türkiye içinde başlayıp bitmesi halinde bu işlerin KDV’ye tabi olacağıdır.
Özetle, uluslararası taşımacılıkta KDV istisnasından kimler yararlanabilir?
- Taşımacılık türüne (yük veya yolcu) bakılmaksızın tüm taşıma işleri.
- Taşıma şekline (deniz, hava, kara veya demiryolu) bakılmaksızın tüm taşıma işleri.
- Müşterinin yurt içinde veya yurt dışında yerleşik olmasına bakılmaksızın tüm taşıma işleri.
- Taşıma işini bizzat yapanlar (özmal araçlarla) ve taşıma organizasyonunu üstlenenler (organizatör firmalar).
KDV İadesi Süreci ve İspat Edici Belge Sorunu
KDV Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca, uluslararası taşımacılık istisnası tam istisna kapsamındadır. Bu, mükelleflerin bu faaliyetler nedeniyle yüklendikleri KDV’yi indirim yoluyla giderme ve gerekli durumlarda iade alma hakkına sahip oldukları anlamına gelir. Yani, uluslararası taşımacılık işleri kapsamında katlandığınız gider ve maliyetlere ilişkin KDV, kanunun izin verdiği koşullarla mükelleflerin hesapladıkları KDV’den indirilecek, vergiye tabi işlemlerin olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması durumunda indirilemeyen KDV iade edilecektir.
Ancak, bu iade süreçlerinde, özellikle taşıma işini fiilen gerçekleştirmeyen organizatör firmalar için ciddi ispat edici belge sorunları yaşanabilmektedir. Vergi daireleri genellikle fiili taşıyıcıların ibraz edebileceği belgelere odaklandığından, organizatör firmaların durumu için net bir belge standardı bulunmayabilir. Bu durum, organizatörlerin iade taleplerini zorlaştırabilir ve sürecin uzamasına neden olabilir.
Vergi Merkezi ile Uluslararası Taşımacılıkta Doğru Adımlar Atın
Uluslararası taşımacılık sektöründeki firmaların çoğu, operasyonel esneklik için organizatör modelini benimsemektedir. Bu da uluslararası taşımacılıkta KDV istisnası uygulamaları ve özellikle KDV iadesi süreçlerinde belgelemeye ilişkin belirsizlikleri beraberinde getirmektedir. Mali İdare’nin bu konuya daha net bir açıklık getirmesi, sektörün önünü açacak ve firmaların yasal haklarına ulaşmasını kolaylaştıracaktır.
Vergi Merkezi olarak, uluslararası taşımacılık sektöründeki firmaların KDV istisnası uygulamaları ve iade süreçlerinde karşılaştığı zorlukların farkındayız. Güncel mevzuat bilgilerimiz ve tecrübemizle, KDV iade süreçlerinizi eksiksiz ve hızlı bir şekilde yönetmeniz için profesyonel destek sağlıyoruz. Doğru beyan, eksiksiz belgeleme ve hızlı iade süreçleri için bize danışabilirsiniz.
Uluslararası taşımacılıkta KDV istisnası uygulamaları veya KDV iadesi süreçleri hakkında daha fazla bilgi almak, özel durumlarınızı değerlendirmek için uzmanlarımızla iletişime geçmekten çekinmeyin. İşletmenizin vergi yükümlülüklerini etkin bir şekilde yönetmenize yardımcı olmaya hazırız.
Bir yanıt yazın