Anayasaya göre her vatandaşın mali gücü oranında vergi ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu anayasal düzen, yalnızca bireyin sorumluluğu olmayıp devletin de vergi adaletini sağlamak, sosyal refahı yükseltmek ve kamu finansmanını sürdürülebilir kılmak adına gerekli yapısal ve dijital dönüşümlerle desteklenmesini zorunlu kılmıştır.
Bu kapsamda, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı tarafından 26-27 Mayıs 2025 tarihlerinde gerçekleştirilen “Vergi Kaçakcılığıyla Mücadelede Kurumlar Arası İşbirliği ve İstışare Toplantısı” dikkat çekici bir dönüşümü işaret etmektedir. Hazine ve Maliye Bakanlığı öncülüğünde yürütüelen bu çalışmalarda, vergi denetiminde teknolojik altyapının etkin kullanımı, kurumlar arası veri entegrasyonu ve yapay zeka destekli analiz sistemlerinin uygulamaya geçirilmesi vurgulanmıştır.
Mali müşavirlik mesleği açısından bakıldığında, bu yeni yaklaşım mükellef uyumu kavramının daha kritik hale geldiğini ortaya koymaktadır. Geleneksel dönemlerde yoğun iş gücü, karmaşık defter sistemleri ve dağınık veri kaynakları nedeniyle fark edilemeyen usulsüz uygulamalar; günümüzde yapay zeka destekli denetim sistemleri sayesinde daha çabuk ve çok daha yüksek oranda tespit edilebilir hale gelmiştir.
Özellikle VDK-RAS gibi risk analiz sistemleri aracılığıyla, sektörel yoğunluklara göre önceliklendirilmiş denetim listeleri oluşturulmakta; kayıt dışı ekonomiyle etkin bir mücadele süreci yürütülmektedir. Bu sistemler, sadece caydırılığı artırmakla kalmamakta, aynı zamanda risk temelli denetim stratejilerinin şeffaf ve hesap verebilir şekilde uygulanmasını da mümkün kılmaktadır.
Vergi idaresi tarafından kullanılan başlıca dijital araçlar arasında;
- e-Vergi Denetim Sistemleri,
- Veri Ambarı (VEDOP) uygulamaları,
- Yapay Zeka ile Entegre Risk Tespit Sistemleri [VDK-RAS, VERİA, DİJİTAL VDK PLATFORMU],
- Gelir İdaresi Veri Ambarı Üzerinden Otomatik Anomali Algılama Yazılımı,
- KDV Risk Analiz Programı,
- e-Fatura, e-Defter, e-Arşiv gibi elektronik belgelerle entegre analiz modülleri,
- ve İnteraktif Vergi Dairesi (ivd.gib.gov.tr) gibi platformlar yer almaktadır.
Ayrıca, İzahata Davet uygulaması kapsamında geliştirilen özel analiz ve bilgilendirme sistemleri de bu dönüşümün parçasıdır. Bunlar arasında;
- Mückellef Bilgilendirme Bildirim Sistemi,
- Risk Bazlı Otomatik Bildirim Paneli,
- Anlık Mali Karşılaştırma Modülü,
- ve Uyum Skorlaması Göstergeleri kullanılarak mückellefler izaha davet edilmeden önce sistem üzerinden çok boyutlu analizlerle değerlendirilmektedir.
Toplantıda ele alınan konular arasında, vergi inceleme ve soruşturma süreçlerindeki yapısal sorunlar, kurumlar arası yetki paylaşımları ve bilgi transferi, ayrıca yargı organlarıyla çift yönlü istışare ihtiyacı da bulunmaktadır. Bu bağlamda, mali müşavirler için “proaktif mükellef uyumu” anlayışını benimsemek, sadece mevzuata uymak değil; teknolojik dönüşümü etkin kullanmak, işletme içi kontrolleri güçlendirmek ve denetime her an hazır bir altyapı kurmak anlamına gelmektedir.
Sonuç olarak, dijital vergi denetimleri dönemine geçiş süreci, mali müşavirliği sadece bir beyan hazırlama mesleği olmaktan çıkarmakta; stratejik risk yönetimi ve önleyici mali planlama fonksiyonlarını da beraberinde getirmektedir.
Mali Müşavir Umut AKPINAR
Soru-Cevap Bölümü
Vergi denetimleri yapay zeka ile nasıl destekleniyor?
Vergi Denetim Kurulu, riskli mükellefleri tespit için yapay zeka tabanlı analiz sistemleri (VDK-RAS, VERİA, Dijital VDK) kullanmakta, bu sayede verimlilik ve isabet oranı artmaktadır.
Mükellef uyumu neden bu kadar önemli hale geldi?
Yaygın dijital denetimler nedeniyle hataların tespiti kolaylaştı, cezalardan kaçınmak için eksiksiz ve uyumlu raporlama kritik hale geldi.
Mali müşavirler yeni sistemlerde nasıl bir rol üstleniyor?
Sadece beyanname düzenlemekle kalmayıp, dijital denetime uygun altyapı kurmak, işletmeleri proaktif uyuma teşvik etmekle yükümlüler.
Vergi incelemeleri artacak mı?
Risk bazlı ve otomatik analiz sistemleri sayesinde daha fazla sayıda ve daha hedefli inceleme yapılması beklenmektedir.
Yapay zeka destekli denetimlerin hatasız olduğu söylenebilir mi?
Hayır, ancak algoritmaların önceliklendirme kabiliyeti sayesinde insan hatası minimize edilerek daha etkin denetim sağlanır.
Doğru Danışmanlık ve Mali Müşavirlik Hizmetleri ile şirketinizin cezalardan korunması için gerekli analizleri yapalım.
📌 vergimerkezi.com.tr – Vergi Merkezi | Mali Müşavirlik Hizmetleri Ltd. Şti.
📌 umutakpinar.com – Umut AKPINAR | Mali Müşavirlik Hizmetleri
Bir yanıt yazın