Anonim şirketler (ve Limited Şirketler), Türkiye ekonomisinin dinamik yapısında kilit bir rol oynamaktadır. Bu şirketlerin sürdürülebilir büyümesi ve finansal başarısı, vergi yükümlülüklerinin doğru ve etkin bir şekilde yönetilmesine bağlıdır. Türk vergi mevzuatı, ticari kazancın tespitinde belirli giderlerin vergi matrahından indirilmesine olanak tanıyarak şirketlere önemli avantajlar sunar. Ancak bu avantajlardan tam olarak yararlanabilmek, güncel yasal düzenlemelere hakimiyeti, titiz bir belgelendirme sürecini ve stratejik bir yaklaşımı zorunlu kılar.

Bu rehber, anonim şirketlerin vergiden düşebileceği gider kalemlerini, ilgili mevzuat çerçevesini, sektörel teşvikleri ve sıkça karşılaşılan hataları derinlemesine inceleyerek, şirket yöneticileri ve mali profesyoneller için benzersiz bir kılavuz niteliği taşımaktadır. Amacımız, vergi süreçlerinizi optimize etmenize, olası riskleri minimize etmenize ve şirketinizin finansal performansını en üst düzeye çıkarmanıza yardımcı olmaktır.

Kurumlar Vergisi ve Anonim Şirketler: Temel Çerçeve

Anonim şirketlerin vergi yükümlülüklerinin temelini oluşturan kurumlar vergisi, doğru gider yönetimi için ilk adımdır. Bu bölümde, kurumlar vergisinin ne olduğunu, anonim şirketler için neden bu kadar önemli olduğunu ve safi kurum kazancının nasıl tespit edildiğini detaylıca ele alacağız.

Kurumlar Vergisi Nedir ve Anonim Şirketler İçin Önemi?

Kurumlar vergisi, kurum kazançları üzerinden alınan doğrudan bir vergi türüdür ve Türkiye’de 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile düzenlenmektedir. Anonim şirketler, Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulmuş sermaye şirketleri olarak, şahıs şirketlerinin aksine bu verginin asli mükellefidirler. Bu, şirketlerin tüzel kişilikleri üzerinden elde ettikleri kazançların vergilendirilmesi anlamına gelir.  

Güncel Vergi Oranları ve Mükellefiyet Türleri:

• Genel Oran: 2025 yılı için genel kurumlar vergisi oranı %25 olarak belirlenmiştir.  
• Finans Sektörü: Finans sektöründe faaliyet gösteren şirketler için bu oran %30 olarak uygulanmaktadır.  
• Tam Mükellefiyet: Kanuni merkezi veya iş merkezi Türkiye’de bulunan kurumlar, hem yurt içinde hem de yurt dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden vergilendirilirler. Küresel faaliyet gösteren anonim şirketler için bu, tüm gelirlerinin Türkiye’de vergilendirilmesi demektir.  
• Dar Mükellefiyet: Kanuni ve iş merkezleri Türkiye’de Türkiye’de bulunmayan kurumlar ise sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirilirler. Bu durum, Türkiye’de sınırlı faaliyeti olan yabancı anonim şirketler için geçerlidir.  

Beyanname ve Ödeme Süreçleri: Kurumlar vergisi beyannamesi, hesap döneminin sona erdiği ayı izleyen dördüncü ayın yirmi beşinci günü akşamına kadar mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine sunulmalıdır. Örneğin, 2025 yılı kazançlarına ilişkin beyannamelerin 25 Nisan 2025 tarihine kadar verilmesi gerekmektedir. Ayrıca, kurumlar vergisi mükellefleri, her üç ayda bir geçici vergi ödemekle yükümlüdürler. Bu geçici vergiler, ilgili mali yıl sonunda tahakkuk eden kurumlar vergisi tutarından mahsup edilir.  

Vergi süreçlerinin giderek artan dijitalleşmesi, e-Beyanname ve Dijital Vergi Dairesi gibi platformlarla , vergi uyumunda proaktif ve teknoloji odaklı bir yaklaşımın zorunluluğunu ortaya koymaktadır. Anonim şirketler, belirlenen beyanname tarihlerine uyumun ötesinde, dijital araçları etkin kullanarak ve vergi planlamalarını erkenden başlatarak hem olası hataları minimize edebilir hem de süreçlerini optimize edebilirler. Bu durum, vergi mevzuatına hakimiyetin yanı sıra, dijitalleşen vergi ekosistemine adaptasyonun da stratejik bir rekabet avantajı haline geldiğini göstermektedir.  

Safi Kurum Kazancının Tespiti ve Giderlerin Rolü

Kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanır. Safi kurum kazancının belirlenmesinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazançlara ilişkin hükümleri esas alınır. Bu, ticari faaliyetlerden elde edilen brüt kazançtan, yasal olarak kabul edilen belirli giderlerin düşülmesiyle ulaşılan net tutardır.  

Gider İndirimlerinin Temel Şartları: Vergilenecek matrah, gayrisafi hasılattan yasal olarak kabul edilen belirli giderlerin indirilmesiyle hesaplanır. Bu giderler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesi uyarınca ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile doğrudan ilgili olmalıdır. Giderlerin doğru ve eksiksiz bir şekilde muhasebeleştirilmesi, kurum kazancının doğru tespit edilmesi ve vergi yükünün optimize edilmesi açısından kritik öneme sahiptir.  

Vergi indirimlerinin temel şartı, giderin ticari kazançla doğrudan ilişkili olması ve titizlikle belgelendirilmesidir. Tüm harcamaların fatura veya benzeri yasal belgelerle tevsik edilmesi (belgelendirilmesi) zorunludur. Belgelendirilmeyen veya şirket adına düzenlenmemiş harcamalar, kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) olarak değerlendirilir ve vergi matrahından indirilemez. Bu proaktif yaklaşım, vergi denetimlerinde giderlerin “Kanunen Kabul Edilmeyen Gider” (KKEG) olarak yeniden sınıflandırılması riskini önemli ölçüde azaltarak, şirketin vergi matrahını optimize etmesine olanak tanır. Şirketlerin, her bir giderin ticari gerekçesini ve belgelendirme yeterliliğini düzenli olarak gözden geçirmesi, olası vergi ziyaı cezalarından korunmak için hayati bir adımdır.  

İşletme Faaliyetleriyle İlgili Genel Giderler ve Detayları

Anonim şirketlerin günlük operasyonları sırasında ortaya çıkan ve ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için zorunlu olan birçok gider kalemi bulunmaktadır. Bu giderlerin doğru bir şekilde yönetilmesi, şirketin vergi matrahını doğrudan etkiler.

Personel Giderleri

Personel giderleri, bir anonim şirketin en temel ve en önemli gider kalemlerinden biridir. Bu kategori, çalışanlara ödenen maaşlar, ücretler, ikramiyeler, tazminatlar, yan haklar (yemek, ulaşım, sigorta ek avantajları) ve SGK primleri gibi tüm ödemeleri kapsar. Ayrıca, çalışanların eğitim ve gelişimine yönelik yapılan harcamalar da bu kapsamda değerlendirilebilir.  

Vergi Avantajları ve Güncel Limitler:

• Çalışanlara ödenen ücretlerin tamamı ve bunlara ilişkin SGK işçi primi ile diğer primler şirketler tarafından masraf olarak gösterilebilir.  
• Yemek giderleri, şirket faaliyetleriyle orantılı olmak şartıyla, düzenli verilen öğünler, şirket toplantıları veya müşteri ağırlama gibi kalemler dahil edilebilir. Özellikle yemek kartı gibi çözümlerle yapılan yemek yardımları, belirli vergi avantajları sağlayabilir. 2025 yılı için günlük yemek bedeli istisna tutarı (KDV hariç) 240 TL olarak belirlenmiştir.  
• Ulaşım bedeli istisnası ise KDV dahil 151,20 TL’dir.  
• Personel adına ödenen tedavi ve ilaç ücretleri de gider olarak gösterilebilir.  

Belgelendirme ve Stratejik Yaklaşım: Personel giderlerinin belgelendirilmesi, maaş bordroları , banka dekontları ve ilgili faturalar aracılığıyla yapılır. Maaş bordroları, her ay düzenli olarak hazırlanmalı ve ilgili kurumlara iletilmelidir. Çalışanlara yapılan ödemelerin ve yan hakların bordrolarda detaylı olarak gösterilmesi, vergi denetimlerinde şeffaflık sağlar.  

Anonim şirketler için personel giderleri, önemli bir vergi optimizasyon alanı sunar. Maaşlar, yan haklar ve eğitim harcamaları gibi kalemler gider gösterilerek vergiden düşülebilirken, bu giderlerin doğru ve eksiksiz belgelendirilmesi hayati önem taşır. Özellikle yemek kartları gibi vergi avantajı sağlayan çözümlerin kullanılması ve güncel istisna tutarlarının takip edilmesi, şirketlerin vergi yükünü yasal sınırlar içinde azaltmasına yardımcı olur. Bu alandaki hatalar, giderlerin Kanunen Kabul Edilmeyen Gider (KKEG) olarak sınıflandırılmasına ve ek vergi yükümlülüklerine yol açabileceğinden, detaylı ve proaktif bir muhasebe yönetimi gereklidir.  

Seyahat ve Konaklama Giderleri

Şirket faaliyetlerinin yürütülmesi için yapılan seyahat ve konaklama harcamaları gider gösterilerek vergiden düşülebilir giderler arasındadır. Bu, otobüs, uçak, tren gibi taşıt kullanımlarını, otel ve otopark harcamalarını kapsar. İş görüşmeleri, şirket toplantıları, müşteri ziyaretleri gibi işle bağlantılı veya müşteri odaklı seyahatler bu kapsamda değerlendirilir.  

Gider Kabul Edilme Şartları ve Belgelendirme: Seyahat giderlerinin vergiden düşülebilmesi için seyahatin iş ile ilgili olması, yapılan işin önemi ve genişliği ile mütenasip bulunması ve seyahat maksadının gerektirdiği süre ile sınırlı olması şarttır.  

Bu tür harcamaların fatura veya yazar kasa fişi gibi belgelerle tevsik edilmesi zorunludur. Ancak, bazı durumlarda yazar kasa fişlerinin vergi incelemelerinde gider olarak kabul edilmediği ve KDV indiriminin reddedildiği görülmektedir. Bu nedenle, mümkün olduğunca fatura ile belgelendirme tercih edilmelidir. Harcırah Kanunu’na tabi kurumlar tarafından ödenen harcırah veya yolluklar da vergiden istisna edilmiştir. Devletçe ödenen en yüksek gündelik seviyesine kadar olan tutar götürü seyahat gideri olarak kabul edilebilir.  

Anonim şirketlerin seyahat ve konaklama giderlerini vergiden düşebilmesi için bu harcamaların işin mahiyetiyle doğrudan ilişkili, orantılı ve süresiyle sınırlı olması esastır. Özellikle yazar kasa fişlerinin denetimlerde sorun yaratma potansiyeli göz önüne alındığında, fatura gibi daha güçlü ve detaylı belgelerle tevsik edilmesi büyük önem taşır. Şirketler, bu giderlerin ticari amacını ve makuliyetini açıkça ortaya koyan iç yazışmalar veya toplantı tutanakları gibi ek kayıtlarla desteklemeli, böylece olası vergi incelemelerinde ispat yükümlülüğünü eksiksiz yerine getirmelidir.  

Kira ve Aidat Harcamaları

İşletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmesi için ihtiyaç duyduğu depo, iş yeri veya ofis gibi mekanların kira ödemeleri, şirketin temel masrafları arasında yer alır ve gider gösterilerek vergiden düşülebilen giderler kapsamındadır. Ayrıca, site yönetimine ödenen aidatlar ve demirbaş ücretleri de gider olarak kabul edilebilir. Şirket adresinin aynı zamanda ev adresi olması durumunda, bu kapsamda yapılan giderlerin yarısı gider olarak dikkate alınır.  

Belgelendirme ve Ödeme Yöntemleri: Kira ve aidat harcamalarının gider gösterilerek vergiden düşülebilmesi için faturalarının olması zorunludur. Anonim ve limited şirketlerde bu faturaların mutlaka şirket adına düzenlenmesi gerekmektedir. Kira ödemelerinin banka veya PTT aracılığıyla yapılması ve bu ödemelerin “kira ödemesi” açıklamasıyla kiraya verenin hesabına yatırılması tevsik zorunluluğunu yerine getirir. İşyeri kirası ödeyenlerin banka dekontunu “kira ödemesinin belgesi” olarak defterlerine gider yazabilmeleri için gider pusulası imzalatması gerektiği yönünde Maliye’nin özelgeleri bulunmaktadır. Ancak kiraya verilen işyerinin bir işletmenin aktifinde kayıtlı olması durumunda, kiraya verenin fatura düzenlemesi gerekir.  

Anonim şirketlerin kira ve aidat harcamalarını vergiden düşebilmesi için bu ödemelerin şirket adına düzenlenmiş faturalarla veya ilgili mevzuata uygun diğer belgelerle tevsik edilmesi zorunludur. Özellikle kira ödemelerinde banka dekontu tek başına yeterli olmayabilir; kiraya verenin tüzel kişilik olması halinde fatura, gerçek kişi olması halinde ise gider pusulası gibi ek belgelerin alınması, Vergi Usul Kanunu’na tam uyum ve olası denetimlerde sorun yaşanmaması adına kritik önem taşır.

Ofis Giderleri

Ofis giderleri, bir şirketin günlük operasyonlarını sürdürmek için yaptığı çeşitli harcamaları kapsar. Bunlar arasında kırtasiye malzemeleri, temizlik giderleri, mutfak ihtiyaçları, su, doğal gaz, elektrik ve internet gibi iletişim ve enerji giderleri yer alır.  

Gider Kabul Edilme Şartları ve Belgelendirme: Bu tür harcamalar, şirketin faaliyetleriyle doğrudan ilgili olduğu sürece gider gösterilerek vergiden düşülebilir. Ancak, işletme sahiplerinin kendileri için satın aldığı kişisel malzemeler gider olarak değerlendirilemez.  

Ofis giderlerinin gider gösterilerek vergiden düşülebilmesi için faturalarının olması zorunludur. Anonim ve limited şirketlerde bu faturaların mutlaka şirket adına olması gerekmektedir. Fişler de belirli durumlarda gider olarak gösterilebilir, ancak sadece kredi kartı slipleri değil, fişin de olması önemlidir.  

Anonim şirketlerin ofis giderlerini vergiden düşebilmesi için bu harcamaların şirketin ticari faaliyetleriyle doğrudan ilişkili olması ve kişisel kullanımdan kesinlikle ayrılması gerekir. Kırtasiye, temizlik, enerji ve iletişim gibi kalemlerde dahi, her bir harcamanın şirket adına düzenlenmiş fatura veya geçerli fişlerle belgelendirilmesi, vergi denetimlerinde sorun yaşanmaması ve giderin tam olarak kabul edilmesi için elzemdir. Bu, şirketlerin operasyonel giderlerini kaydederken detaylı bir muhasebe disiplini ve kişisel-kurumsal ayrımına yönelik net politikalar benimsemesinin önemini gösterir.

Özel Nitelikli Giderler ve İstisnalar

Anonim şirketler, genel işletme giderlerinin yanı sıra, belirli özel nitelikli harcamalar ve yatırımlar için de vergi avantajlarından yararlanabilirler. Bu kalemler, şirketlerin stratejik kararlarını ve büyüme hedeflerini destekleyen önemli teşvikler sunar.

Amortisman Giderleri

Amortisman, bir şirketin aktifinde yer alan ve bir yıldan fazla kullanılan maddi varlıkların (makine, teçhizat, binek otomobiller, gayrimenkuller vb.) zamanla değer kaybetmesi veya yıpranması nedeniyle bu değer kaybının gider olarak muhasebeleştirilmesidir. Amortisman gideri, mali dönemlere bölünerek hesaplanır ve yazılır.  

Amortisman Ayırma Koşulları ve Binek Otomobil Sınırlamaları: Amortisman ayrılabilmesi için varlığın şirkette bir yıldan fazla kullanılıyor olması, yıpranma, aşınma veya eskime nedeniyle değerinin azalması, envantere dahil ve kullanıma hazır olması ve iktisadi kıymetin değerinin o yıl için belirlenen amortisman sınırını aşması gerekmektedir. 2025 yılı için doğrudan gider kaydedilebilecek küçük demirbaş sınırı 9.900 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutarın üzerindeki demirbaşlar amortismana tabi tutulur. Amortisman hesaplamasında normal (eşit tutarlı) veya azalan bakiyeler (hızlandırılmış) yöntemi kullanılabilir.  

Binek otomobiller için özel sınırlamalar bulunmaktadır:

• 2023 yılı itibarıyla, özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 500.000 TL’yi, bu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde ise amortismana tabi tutarı 950.000 TL’yi aşan otomobillerin aşan kısmı gider olarak kabul edilmez.  
• Ayrıca, binek otomobillerine ilişkin giderlerin (yakıt, sigorta, bakım vb.) ticari ve mesleki kazancın tespitinde dikkate alınabilecek kısmı gider toplamının %70’i ile sınırlandırılmıştır.  
• Kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin aylık kira gideri sınırı 2023 yılı için 17.000 TL’dir.  

Amortismana tabi varlıkların alım faturaları ve ilgili diğer belgeler, varlığın tamamen itfa edildiği yılı izleyen takvim yılı başından itibaren 5 yıl süreyle saklanmalıdır.  

Anonim şirketler için amortisman giderleri, vergi matrahını düşürmede kritik bir rol oynasa da, özellikle binek otomobiller gibi belirli varlıklar için getirilen güncel ve katı sınırlamalar , vergi planlamasında detaylı bir analiz gerektirir. 2025 yılı için küçük demirbaş sınırının 9.900 TL’ye yükselmesi gibi değişiklikler, şirketlerin varlık edinimi stratejilerini bu limitler doğrultusunda gözden geçirmesini ve amortisman yöntemlerini (normal veya azalan bakiyeler) en verimli şekilde uygulamasını zorunlu kılar.  

Finansman Giderleri

Finansman giderleri, şirketlerin faaliyetlerini sürdürmek veya genişletmek amacıyla kullandıkları krediler, leasing ödemeleri, döviz kuru farkları ve banka faizleri gibi borçlanmalardan kaynaklanan maliyetlerdir.  

Kısıtlama Uygulaması ve İstisnalar: Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre, yabancı kaynakların öz kaynakları aşan kısmına ilişkin finansman giderlerinin belirli bir oranı kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) olarak dikkate alınır. 2023’te %10 olarak uygulanan bu kısıtlamanın, 2024 için de aynı şekilde devam ettiği kabul edilmektedir. Bu kısıtlama kapsamı dışında tutulan giderler arasında banka hesap işletim ücreti, ekstre masrafı, teminat mektubu komisyonları ve ipotek masrafları yer alabilir. Hesaplanan finansman gider kısıtlaması rakamı beyanname üzerinde KKEG olarak gösterilir, ancak gelir tablosunda gider yazılan finansman giderleri üzerinde doğrudan bir işlem yapılmaz.  

Finansman giderleri, banka dekontları, kredi sözleşmeleri, leasing sözleşmeleri ve döviz alım/satım belgeleri gibi resmi evraklarla belgelendirilmelidir. Bu belgeler, giderin mahiyetini ve tutarını açıkça göstermelidir.

Anonim şirketlerin finansman giderleri, borçlanma maliyetlerini yansıtan ve prensipte gider gösterilerek vergiden düşülebilir kalemler olsa da, yabancı kaynakların öz kaynakları aşan kısmına uygulanan finansman gider kısıtlaması (%10 gibi) , vergi matrahının tespitinde önemli bir sınırlama getirir. Bu durum, şirketlerin borçlanma stratejilerini belirlerken sadece faiz oranlarını değil, aynı zamanda öz kaynak-yabancı kaynak dengesini de titizlikle analiz etmesini gerektirir.  

Ar-Ge ve Tasarım Giderleri

Ar-Ge ve tasarım faaliyetleri, yenilikçi ürün ve süreç geliştirmeyi hedefleyen şirketler için önemli bir yatırım ve gider kalemidir. Bu kapsamdaki harcamalar, ilk madde ve malzeme giderleri, amortismanlar, personel giderleri, genel giderler (kira, enerji, bakım-onarım, haberleşme, sigorta, bilimsel yayınlar) ve dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlere ilişkin harcamaları kapsar.  

Vergi Teşvikleri ve Destekler:

• 5746 sayılı Ar-Ge ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında, Ar-Ge ve tasarım harcamalarının %100’ü, hatta belirli şartlarda %150’si vergi matrahından indirilebilir.  
• İlgili dönemde kazancın yetersizliği nedeniyle indirim konusu yapılamayan Ar-Ge indirimi tutarı sonraki hesap dönemlerine devredebilir ve Vergi Usul Kanunu’na göre her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır.  
• Belirli kriterlerde (ciro içindeki Ar-Ge payı, patent sayısı, araştırmacı oranı) bir önceki yıla göre %20’den fazla artış sağlayan firmalar ilave Ar-Ge ve tasarım indiriminden faydalanabilir.  

Personel ve Diğer Teşvikler:

• Ar-Ge ve destek personelinin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin belirli oranları (%80-%95) istisna edilebilir.  
• Teknoparklarda çalışan Ar-Ge ve destek personelinin ücretlerinin tamamı (%100’ü) gelir vergisinden müstesnadır.  
• Sigorta primi işveren hissesinin yarısı Maliye Bakanlığı bütçesinden karşılanır.  
• Damga vergisi istisnası ve gümrük vergisi muafiyeti de bu kapsamdaki teşviklerdendir.  

Ar-Ge harcamaları, muhasebe kayıtlarında detaylı olarak tutulmalı ve belge ile ispatlanmalıdır. Dışarıdan sağlanan hizmetlere ilişkin harcamalar, proje kapsamında gerçekleştirilen toplam harcama tutarının %50’sini geçemez. Ar-Ge merkezlerinin ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş olması ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Ar-Ge Merkezi Belgesi veya Tasarım Merkezi Belgesi verilmesi gerekmektedir.  

Teknoloji ve Ar-Ge odaklı anonim şirketler, Teknoparklar ve Ar-Ge Merkezleri bünyesinde faaliyet göstererek kurumlar vergisi, gelir vergisi stopajı, SGK primi işveren hissesi, damga vergisi ve gümrük vergisi gibi alanlarda önemli ve kapsamlı teşviklerden yararlanma potansiyeline sahiptir. Özellikle Teknoparklarda %100 kurumlar vergisi istisnası ve yeni kurulan start-up’lar için asgari kurumlar vergisi muafiyeti , bu şirketlerin finansal sürdürülebilirliğini ve büyümesini destekler.  

Sponsorluk Harcamaları

Sponsorluk harcamaları, ticari kazancın elde edilmesiyle doğrudan ilişkili olmayan veya ilişkisi ölçülemeyen, ancak sosyal amacı öne çıkan harcamalardır. Bu harcamalar, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan destekleri kapsar.  

Vergi İndirim Oranları ve Belgelendirme:

• Sponsorluk harcamaları, amatör spor dalları için %100, profesyonel spor dalları için ise %50 oranında yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden indirim konusu yapılabilir.  
• Ancak, bu harcamalar öncelikle ticari kâra gider olarak kaydedilir, ardından kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) olarak matraha ilave edilir ve son olarak beyanname üzerinde indirim olarak dikkate alınır.  
• Bağış ve yardımlar, beyan edilen gelirin %5’i kadarlık kısmı matrahtan indirilebilir.  

Sponsorluk harcamaları ile reklam harcamaları arasında önemli bir ayrım vardır. Reklam harcamaları, kurumun tanıtımını ve doğrudan ticari fayda sağlamayı amaçladığından genel hükümler dahilinde gider olarak kurum kazancından indirilir. Sponsorlukta ise sosyal amaç öne çıkar. Eğer bir harcama hem sponsorluk hem de reklam amacını içeriyorsa, sözleşmede belirtilmek ve emsaline uygun olmak şartıyla ayrıştırılabilir.  

Nakdi sponsorluk destekleri banka dekontu veya makbuzla, ayni destekler ise fatura ile belgelendirilmelidir. Fatura üzerinde, teslimin sponsorluk amacıyla yapıldığı, malzemelerin cinsi, nev’i ve miktarı gibi bilgiler yer almalıdır. Ayrıca, sponsorluk hizmetini alan kişi veya kurum tarafından bir alındı makbuzu düzenlenmelidir. Sponsorluk sözleşmesi yapılması ve sponsorluk yapan kurumun vergi borcunun bulunmaması da önemlidir.  

Anonim şirketlerin sponsorluk harcamaları, amatör ve profesyonel spor dallarına verilen desteklerde farklı oranlarda vergi avantajı sunsa da , bu harcamaların reklam giderlerinden ayrımı ve doğru şekilde belgelendirilmesi büyük önem taşır. Bu ayrımın doğru yapılması, nakdi ve ayni destekler için banka dekontları, faturalar ve detaylı sözleşmelerle eksiksiz belgelendirme sağlanması ve şirketin vergi borcunun bulunmaması , vergisel avantajlardan tam olarak yararlanmanın anahtarıdır.  

Sektörel Vergi Avantajları ve Özel Durumlar

Türkiye’de anonim şirketler, faaliyet gösterdikleri sektöre ve yaptıkları yatırımlara bağlı olarak genel gider indirimlerinin ötesinde çeşitli özel vergi avantajlarından yararlanabilirler. Bu sektörel teşvikler, şirketlerin büyüme ve gelişme stratejilerini desteklemektedir.

İhracat ve Üretim Faaliyetleri

Türkiye’de ihracat yapan kurumlar ve sanayi sicil belgesini haiz olup fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumlar, Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında özel vergi avantajlarından yararlanabilirler.  

Vergi Oranı İndirimleri ve Serbest Bölgeler:

• İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına kurumlar vergisi oranı 5 puan indirimli uygulanır.  
• Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların sadece üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarına ise kurumlar vergisi oranı 1 puan indirimli uygulanır.  
• Eğer bir imalatçı şirket hem yurt içine hem de yurt dışına satış yapıyorsa, ihracattan elde edilen kazanca 5 puan, yurt içi satışlardan elde edilen kazanca ise 1 puan indirim uygulanır. Bu teşvikler, doğrudan matrah indirimi olarak değil, vergi oranı indirimi şeklinde uygulanır.  

Serbest bölgelerde imalat faaliyeti gösteren mükelleflerin, bölgelerde imal ettikleri ürünlerin yurt dışına satışından elde ettikleri kazançlar, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne tam üyeliği gerçekleşinceye kadar kurumlar vergisinden istisnadır. Ancak, serbest bölge dışında üretilen veya fason olarak imal ettirilen ürünlerin satışından elde edilen kazançlar bu istisna kapsamında değerlendirilmez. Serbest bölgeler, yurt dışına hizmet veya ürün satan start-up’lar için de ciddi vergi avantajları sunar.  

Anonim şirketler, ihracat ve üretim faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar için Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında önemli vergi oranı indirimlerinden ve serbest bölgelerdeki imalat faaliyetleri için istisnalardan yararlanabilirler. Bu avantajların tam olarak kullanılabilmesi için, şirketlerin üretim ve satış stratejilerini bu teşviklere uygun şekilde yapılandırması, özellikle hem yurt içi hem de yurt dışı satış yapan firmaların indirim oranlarını doğru uygulaması ve serbest bölge istisnasının kapsamını iyi anlaması kritik önem taşır.  

Teknoloji ve Ar-Ge Şirketleri

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (Teknoparklar) ve Ar-Ge Merkezleri, teknoloji ve Ar-Ge odaklı anonim şirketler için özel vergi teşvikleri sunar.  

Kapsamlı Teşvik Unsurları:

• Kurumlar Vergisi İstisnası: Teknoparklarda faaliyet gösteren şirketler, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar üzerinden %100 oranında kurumlar vergisinden istisna edilebilir. Bu, elde edilen karın neredeyse tamamının yeniden yatırıma yönlendirilmesine olanak tanır.  
• Gelir Vergisi Stopajı İstisnası: Ar-Ge ve destek personelinin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin belirli oranları (%80-%95) istisna edilebilir. Teknoparklarda çalışan Ar-Ge ve destek personelinin ücretlerinin tamamı (%100’ü) gelir vergisinden müstesnadır.  
• Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği: Ar-Ge ve destek personelinin sigorta primi işveren hissesinin yarısı Maliye Bakanlığı bütçesinden karşılanır.  
• Damga Vergisi ve Gümrük Vergisi İstisnası: Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili düzenlenen kağıtlar damga vergisinden, araştırmalarda kullanılmak üzere ithal edilen eşya gümrük vergisinden ve her türlü fondan müstesnadır.  
• Yazılım Hizmetleri KDV Muafiyeti: Yurt dışında düzenlenen yazılım hizmetleri için KDV muafiyeti bulunabilir, ancak faturada “yazılım” olarak açıkça belirtilmelidir.  
• Asgari Kurumlar Vergisi Muafiyeti: Yeni kurulan start-up şirketler, ilk üç yıl boyunca asgari kurumlar vergisi uygulamasından muaf tutulur.  

Bu teşviklerden yararlanmak için şirketlerin Ar-Ge ve tasarım faaliyetlerini dikkatli bir şekilde belgelemeleri, uygun muhasebe sistemini kurmaları ve harcamalarını proje bazında takip etmeleri gerekmektedir.  

Teknoloji ve Ar-Ge odaklı anonim şirketler, Teknoparklar ve Ar-Ge Merkezleri bünyesinde faaliyet göstererek kurumlar vergisi, gelir vergisi stopajı, SGK primi işveren hissesi, damga vergisi ve gümrük vergisi gibi alanlarda önemli ve kapsamlı teşviklerden yararlanma potansiyeline sahiptir. Bu avantajlardan tam olarak faydalanabilmek için harcamaların proje bazında detaylı belgelendirilmesi ve ilgili yasal şartlara titizlikle uyulması, şirketin vergi yükünü minimize etmede ve rekabet gücünü artırmada belirleyici rol oynar.  

Yatırım Teşvikleri

Yatırım Teşvik Sistemi, anonim şirketlere sağladığı çeşitli avantajlar sayesinde yatırım maliyetlerini düşürmeyi ve yatırımın karlılığını artırmayı hedefler. Bu sistem, bölgesel teşvik uygulamaları, öncelikli yatırımların teşviki ve stratejik yatırımların teşviki çerçevesinde düzenlenir.  

Destek Unsurları ve Uygulama Detayları: Yatırım teşvik belgesi kapsamında sunulan başlıca destek unsurları şunlardır:

• KDV İstisnası ve İadesi: Yatırım malları alımlarında KDV istisnası uygulanır; imalat ve turizm sektöründe bina-inşaat harcamaları 31/12/2025 tarihine kadar KDV istisnasından yararlanabilir. Belirli durumlarda KDV iadesi de mümkündür.  
• Gümrük Vergisi Muafiyeti: Yurt dışından ithal edilecek makine ve teçhizat için gümrük vergisi ödenmez.  
• Vergi İndirimi: Gelir veya kurumlar vergisinin, yatırım için öngörülen katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli olarak uygulanmasıdır. Vergi indirim oranları, yatırımın yapıldığı bölgeye ve sektöre göre farklılık gösterir. İmalat sanayiine yönelik yatırımlarda yatırıma katkı oranına ek puanlar verilebilir ve vergi indirim oranı %100’e kadar çıkabilir.  
• Sigorta Primi İşveren/İşçi Hissesi Desteği: Belirli bölgelerde ve sektörlerde yapılan yeni istihdamlar için sigorta primi işveren ve işçi hissesi destekleri sağlanır.  
• Faiz/Kar Payı Desteği: Kredilerde faiz veya kar payı desteği sunulabilir.  
• Yatırım Yeri Tahsisi: Uygun koşullarda yatırım yeri tahsisi yapılabilir.  

İndirimli kurumlar vergisinden yararlanmak için fiilen yatırım harcamasının yapılması gerekir; harcama yapılmadan yatırıma katkı tutarından yararlanmak mümkün değildir. Yatırım teşvik belgesinin revize edilmesi gerekebilir. Yatırıma katkı tutarının diğer vergi borçlarına mahsubu da mümkündür.  

Anonim şirketler için Yatırım Teşvik Sistemi, KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, SGK prim desteği ve faiz desteği gibi çok yönlü avantajlar sunarak yatırım maliyetlerini önemli ölçüde düşürme potansiyeli taşır. Özellikle imalat sanayiine yönelik yatırımlarda vergi indirim oranları %100’e kadar çıkabilir. Bu teşviklerden etkin bir şekilde yararlanabilmek için fiili yatırım harcamalarının yapılması, belgelendirme süreçlerinin titizlikle yürütülmesi ve yatırım teşvik belgesinin güncel mevzuata uygunluğunun sürekli kontrol edilmesi kritik önem taşır.  

Diğer Sektörel Avantajlar ve Az Bilinen İstisnalar

Kurumlar vergisi indirimleri sadece genel giderlerle sınırlı değildir; sağlık, eğitim, tarım ve teknoloji gibi sektörlere özel avantajlar bulunmaktadır.

Sektörel Bazda Özel Teşvikler:

• Sağlık Sektörü: Sağlık turizmi hizmeti sunan sağlık kurumları ve aracı kuruluşlar, Katma Değer Vergisi (KDV) ve Gelir/Kurumlar Vergisi avantajlarından faydalanabilirler. Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere verilen teşhis, tedavi, koruyucu hekimlik ve rehabilitasyon hizmetlerinde KDV uygulanmaz. Yurt dışına verilen sağlık hizmetlerinden elde edilen kazançların tamamı Türkiye’ye transfer edildiği takdirde vergi indirimi uygulanabilir.  
• Eğitim Sektörü: Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullara veya üniversitelere bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimleri ve hizmet ifaları KDV’den istisnadır. Eğitim kurumlarının kazançları için de istisnalar bulunabilir; yeni açılan okulların veya kreşlerin kazançları beş yıl süreyle istisnadan yararlanabilir.  
• Tarım ve Hayvancılık Sektörü: Tarım ve hayvancılık sektöründe faaliyet gösteren anonim şirketler, tohum, meyve-sebze işleme, hayvansal ürün işleme ve alternatif enerji kaynakları kullanan seralar gibi yatırımlar için bölgesel teşviklerden yararlanabilirler. Bu teşvikler arasında KDV muafiyeti, gümrük muafiyeti, vergi muafiyeti (%15-%50), SGK işveren prim muafiyeti ve faiz/kar payı desteği bulunmaktadır.  

Hisse Senedi İhracı ve Devri Avantajları: Anonim şirketlerde hamiline yazılı pay senetleri sadece teslimle, nama yazılı pay senetleri veya ilmühaberler ise ciro ve teslimle devredilebilir. Noter huzurunda devir, genel kurul onayı ve tescil mecburiyeti bulunmadığı için pay devrinde vergisiz işlem yapılabilmektedir. Gerçek kişilerin iki yıldan fazla süreyle elde tuttukları anonim şirket hisselerini satmaları halinde Gelir Vergisi ödemelerine gerek yoktur. Tüzel kişilerin pay devrinde ise, en az iki yıl elde tutulan payların satışından elde edilecek karın %75’i istisna, %25’i vergilenecektir. Bu durum, özellikle start-up’lar için önemli bir çıkış stratejisi avantajı sunar.  

Anonim şirketler için vergi avantajları, genel gider indirimlerinin ötesine geçerek sağlık, eğitim ve tarım gibi spesifik sektörlere yönelik çeşitli istisnalar ve teşviklerle geniş bir yelpazeye yayılmaktadır. Özellikle hisse senedi ihracı ve devri süreçlerinde sağlanan gelir ve kurumlar vergisi avantajları , şirket ortakları ve yatırımcılar için önemli bir vergi planlaması aracıdır.  

Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler (KKEG) ve Sık Yapılan Hatalar

Vergi matrahının doğru tespiti için giderlerin yanı sıra, kanunen kabul edilmeyen giderlerin (KKEG) ve bu alanda sık yapılan hataların anlaşılması büyük önem taşır. KKEG’ler, ticari kâra ilave edilerek vergi matrahını doğrudan artıran kalemlerdir.

KKEG Tanımı ve Temel Nedenleri

Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler (KKEG), vergi matrahının tespitinde gayrisafi kazançtan indirilemeyecek giderlerdir. Bu giderler, ticari kâra ilave edilerek vergi matrahına ulaşılmasını sağlar. KKEG listesi genellikle şahsi harcamalar, keyfi ve lüks tüketim kalemleri gibi iş performansı ile doğrudan ilişkilendirilemeyen giderleri içerir.  

KKEG’lerin Temel Nedenleri:

• İşle İlgili Olmayan Harcamalar: Kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmayan giderler indirim konusu yapılamaz. Örneğin, işletme sahiplerinin veya personelin şahsi masrafları, lüks harcamalar, dinlenme sitesi ve kamp giderleri, baş sağlığı ilanları KKEG olarak kabul edilir.  
• Belgelendirme Eksikliği: Belgelendirilmeyen veya bir başka kişi veya kurum adına düzenlenmiş belgelere dayanan harcamalar gider olarak indirilemez. Tüm harcamaların fatura veya benzeri yasal belgelerle tevsik edilmesi zorunludur.  
• Yasal Sınırlamaları Aşan Harcamalar: Kanunda belirtilen sınırların dışında yapılan bağış ve yardımlar , binek otomobillerine ilişkin giderlerin %30’u , kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin aylık kira gideri sınırı aşan kısmı , araç alımında katlanılan KDV ve ÖTV’nin belirli tutarı aşan kısmı KKEG olarak değerlendirilir.  
• Vergi Cezaları ve Gecikme Zammı: Kurumlar vergisi, para cezaları, vergi cezaları ve gecikme zamları kanunen kabul edilmeyen giderlerdir.  
• Örtülü Sermaye ve Transfer Fiyatlandırması: Öz sermayeden veya örtülü sermayeden ödenen/hesaplanan faizler, kur farkları ve transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançlar KKEG’dir.  
• Dönemsellik İlkesine Aykırılık: Cari yıl dışındaki dönemlere ait giderler indirilemez.  
• Ödenmeyen Sigorta Primleri: Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarları, gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaz.  

Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler (KKEG), anonim şirketlerin vergi matrahını doğrudan etkileyen ve vergi yükünü artıran önemli bir unsurdur. İşle ilgili olmayan harcamalar, eksik veya hatalı belgelendirme, yasal limitleri aşan tutarlar (örneğin binek otomobil giderleri) ve vergi cezaları gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkan KKEG’ler , vergi ziyaına ve ek maliyetlere yol açabilir. Bu nedenle, şirketlerin her bir gider kalemini titizlikle incelemesi, ticari amacını ve belgelendirme yeterliliğini sürekli gözden geçirmesi, güncel mevzuat limitlerine uyması ve özellikle kişisel harcamalarla ticari harcamalar arasındaki ayrımı net bir şekilde yapması, vergi uyumu ve finansal sağlığı açısından kritik öneme sahiptir.  

Vergi Denetimlerinde Sık Karşılaşılan Hatalar ve Çözümleri

Vergi denetimleri sırasında anonim şirketlerin en sık karşılaştığı hatalar, genellikle muhasebe kayıtlarındaki eksiklikler, mevzuata uyumsuzluklar ve kişisel harcamaların yanlış sınıflandırılması gibi temel sorunlardan kaynaklanır.

Sık Yapılan Hatalar:

• Gelirlerin Eksik Beyanı (Kayıt Dışı Satışlar): Fiili satışların veya hasılatın bir kısmının resmi kayıtlara geçirilmemesi, verginin eksik hesaplanmasına yol açar. Bu durum, vergi ziyaı cezalarına neden olabilir.  
• Yanlış Muhasebe Uygulamaları ve Belgelendirme Hataları: Muhasebe kayıtlarının doğru tutulmaması, eksik veya hatalı fatura düzenleme, zamanında düzenlenmeyen belgeler ciddi sorunlara yol açar. Yemek, temizlik, kırtasiye gibi fişle belgelendirilebilecek harcamalarda dahi fişin olması, sadece kredi kartı sliplerinin olmaması önemlidir. Temsil ve ağırlama giderlerinin yazar kasa fişi ile belgelendirilmesi genellikle kabul edilmez, fatura gereklidir.  
• Kişisel Harcamaların Gider Yazılması: İşle ilgili olmayan kişisel veya ailevi harcamaların (arkadaş/aile yemekleri, işle ilgili olmayan market harcamaları, eşin iş gezisine refakat giderleri) şirket gideri olarak gösterilmesi sıkça yapılan bir hatadır.  
• Yasal Limitlerin Aşılması: Özellikle binek otomobil giderleri, kira ve amortisman sınırlamaları gibi konularda belirlenen yasal limitlerin göz ardı edilmesi.  
• Vergi Yükümlülüklerinin Zamanında Yerine Getirilmemesi: Beyannamelerin geç verilmesi veya ödemelerin geciktirilmesi, yüksek faiz yükü ve cezalarla sonuçlanır.  
• Güncel Mevzuatın Takip Edilmemesi: Vergi oranlarındaki değişiklikler, yeni yükümlülükler (e-fatura, e-arşiv gibi) veya kaldırılan uygulamalar (binde 5 götürü gider) gözden kaçırılabilir.  

Çözüm Yolları ve Önlemler: Bu hataları önlemek ve olası riskleri minimize etmek için çeşitli çözüm yolları ve önlemler mevcuttur:

• Profesyonel Mali Danışmanlık: Vergisel süreçlerde hata yapmamak için mali müşavirlerden ve vergi danışmanlarından düzenli destek almak şarttır.  
• Kapsamlı İç Kontrol Sistemleri: Muhasebe kayıtlarının profesyonel bir ekip tarafından düzenli olarak denetlenmesi, hesap mutabakatlarının yapılması (müşteri, tedarikçi, banka, kasa), stok ve sabit kıymet sayımlarının gerçekleştirilmesi önemlidir.  
• Titiz Belgelendirme: Tüm harcamaların Vergi Usul Kanunu’na uygun, eksiksiz ve doğru belgelerle (fatura, gider pusulası, banka dekontu, sözleşme vb.) tevsik edilmesi ve saklanması. Belge eksikliği durumunda ciddi usulsüzlük cezaları uygulanabilir.  
• Sürekli Eğitim ve Güncel Mevzuat Takibi: Vergi mevzuatındaki sürekli güncellemeleri (2024-2025 dönemi değişiklikleri gibi) yakından takip etmek ve ekibin bu konuda eğitimli olmasını sağlamak.  
• Vergi Hatalarının Düzeltilmesi: Hataların fark edilmesi durumunda pişmanlık ve ıslah, vergi dairesine dilekçe ile başvurma veya vergi mahkemesine dava açma gibi yasal düzeltme yolları mevcuttur.  

Anonim şirketlerin vergi denetimlerinde en sık karşılaştığı hatalar, gelirlerin eksik beyanı, yanlış belgelendirme, kişisel harcamaların ticari gider olarak gösterilmesi ve güncel mevzuat değişikliklerine uyum sağlayamamadan kaynaklanmaktadır. Bu hataların önüne geçmek için profesyonel destek almak, güçlü iç kontrol sistemleri kurmak ve mevzuatı sürekli takip etmek hayati önem taşır.  

Online Destek ve Randevu İçin:

Anonim şirketlerde gider gösterilebileceğiniz ve vergiden düşebileceğiniz giderler hakkında daha fazla bilgi ve şirketinizin yeniden yapılandırması ve uzman görüşü için arayın randevu alın.

📌 vergimerkezi.com.tr – Vergi Merkezi | Mali Müşavirlik Hizmetleri Ltd. Şti.
📌 umutakpinar.com – Umut AKPINAR | Mali Müşavirlik Hizmetleri
📞 Bizi Arayın: 0212 230 03 04